We verhuizen naar een nieuw domein

Vanaf heden op www.breinenwerk.nl

Voorbij de verschillen kijken

Mensen verschillen van nature, dat kan iedereen met meer dan 1 kind je vertellen. En deze verschillen houden ons enorm bezig. We willen weten hoe we anders zijn dan anderen en hoe anderen anders zijn dan wij. Dit is de aantrekkingskracht van persoonlijkheidsmodellen zoals mbti, enneagram, kernkwaliteiten en Belbin. Ze lijken ons iets belangrijks te vertellen over onszelf en over anderen. Deze focus op verschillen kan echter tot belangrijke inschattingsfouten leiden waar het gaat om zaken als samenwerking en talentontwikkeling.

Eerst jezelf leiden, dan anderen

Om een leider voor anderen te zijn, moet je eerst een leider voor jezelf zijn. Dit klinkt direct diepzinnig en waar, maar wanneer ik managers de exacte redenen vraag waarom dit zo is, blijkt het niet eenvoudig om een goed antwoord te geven. Een precies antwoord is echter belangrijk wanneer je leiderschapsontwikkeling effectief wilt inrichten, of gewoon zelf een betere leider wilt worden.

Stop denk doe

Weet je wat belangrijk is en handel je er ook daadwerkelijk naar? Dit essentiële element van persoonlijk leiderschap is belangrijk in alles van afvallen tot het verbeteren van relaties en carrière. Dat dit in de praktijk een uitdaging is voor mensen blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat de overgrote meerderheid van mensen niet in staat is de goede voornemens voor het nieuwe jaar waar te maken. Adaptieve zelfregulatie (hierna: AZR) is een methode voor persoonlijk leiderschap gebaseerd op moderne wetenschappelijke inzichten. Dit artikel geeft een kort overzicht van deze nieuwe methode.

Liever geen inspirerende leider

Leiders hebben visie en inspireren, dat is ten minste de ‘conventional wisdom’. De wetenschap lijkt dit te ondersteunen: charismatisch leiderschap (dat zich onderscheid door visie en inspiratie) komt vaak als meest effectieve vorm van leiderschap uit de bus. Maar wat zegt dit over de volgers (de medewerkers)? Hebben zij geen visie en moeten zij geïnspireerd worden om hun werk te doen? Hoe houdbaar is dit idee in een wereld van volwassen professionals?

In de wetenschap neemt het enthousiasme voor charismatisch leiderschap langzaam af. Hier zijn technisch-inhoudelijke redenen voor (voor de liefhebbers, zie Van Knippenberg, 2013), maar ook het inzicht dat charisma niet in elke situatie even effectief is. Het is vooral in situaties van onzekerheid en gevaar dat charismatisch leiderschap als waardevol wordt ervaren. Misschien doet charismatisch leiderschap nog steeds bij ‘het publiek’ zo goed omdat onzekerheid en gevaar steeds vaker een constante zijn in organisaties. De vraag is natuurlijk of dit laatste wenselijk is. Maar zelfs als onzekerheid en gevaar de regel zijn is het de vraag of charismatisch leiderschap de oplossing is.

Leiderschap moet terug naar de basis

Leiderschap is van nature een sociale functie en dient de groep. Willen we leiderschap laten werken in de toekomst, dan moeten we terug naar die basis en een aantal diepgewortelde overtuigingen rond leiderschap loslaten.

Waarom de praktijk meer theorie kan gebruiken

Ik houd van theorie. Lang heb ik dit als een handicap ervaren, want de praktijk zit niet echt te wachten op theorie. Theorie lijkt soms zelfs een vies woord. We willen vaardigheden en praktische richtlijnen, geen theoretisch geneuzel. Zelf zit ik meer op de lijn van Kurt Lewin, een van de grondleggers van de organisatie psychologie. Hij verwoorde het zo: ‘niets is zo praktisch als een goede theorie’. Laat ik dit illustreren aan de hand van leiderschap.

Goed leiderschap is een keuze

Om anderen te beïnvloeden kunnen we zowel dwingen als inspireren. In een onderzoek van het NIMEP samen met de VU universiteit en de Hogeschool Utrecht keken we naar hoe deze keuze gemaakt wordt. De uitkomsten bevestigden onze hypothese: goed leiderschap is een strategische keuze.

Waarom feedback zo verkeerd kan landen

Feedback is een voorwaarde voor de ontwikkeling van willekeurig welke competentie dan ook. Als leidinggevende is het daarom belangrijk goed feedback te kunnen geven. Dit is niet eenvoudig, feedback is niet voor niets een vast onderdeel van communicatie training. Toch wordt de manier waarop feedback wordt opgepikt , meer bepaald door wie het geeft en in welke situatie, dan hoe je het geeft. Hoe ga je hier mee om? 

 

De gouden regel in leiderschap

Leiderschap valt en staat met de integriteit van de leider, zo blijkt uit een groeiende hoeveelheid onderzoek. In mijn eigen onderzoek aan de VU vind ik ook dat integriteit een van de belangrijkste voorspellers is van gezag bij leiders (gezag definiëren we als de vrijwillige en gemotiveerde keuze om de aanwijzingen en het voorbeeld van een leider te volgen). We vinden dit niet alleen in Nederland. Zo werd in het Globe project over de gehele wereld gevraagd naar welke eigenschappen mensen belangrijk vinden in hun leiders. Integriteit kwam hier naar voren als een van de belangrijkste eigenschappen.  Ik wijs managers aan wie ik les geef daarom altijd op het belang van integriteit, maar verbaas mij vervolgens vaak over hoe zij integriteit begrijpen.